Ngày 30 tháng 4 năm 2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã ký kết một thỏa thuận khoáng sản mang tính bước ngoặt, mở đường cho sự hợp tác sâu rộng giữa hai quốc gia trong lĩnh vực khai thác tài nguyên và tái thiết hậu chiến. Thỏa thuận này thiết lập Quỹ Đầu tư Tái thiết Mỹ-Ukraine, với mô hình chia sẻ lợi nhuận 50/50 từ các dự án khai thác khoáng sản, dầu khí và khí đốt tự nhiên tại Ukraine .
Nội dung chính của thỏa thuận
- Quyền tiếp cận khoáng sản: Mỹ được quyền tiếp cận ưu tiên đối với các tài nguyên chiến lược của Ukraine, bao gồm đất hiếm, lithium, titan, uranium và graphite.
- Chia sẻ lợi nhuận: Hai bên thống nhất chia sẻ lợi nhuận từ các dự án khai thác mới, với tỷ lệ 50/50, nhằm đảm bảo lợi ích công bằng và hỗ trợ tái thiết Ukraine .
- Không tạo gánh nặng nợ: Thỏa thuận không yêu cầu Ukraine phải gánh thêm nợ, và Kyiv giữ quyền kiểm soát hoàn toàn đối với tài nguyên và quyết định khai thác .
- Hỗ trợ quốc phòng: Mỹ cam kết cung cấp thêm 50 triệu USD hỗ trợ quốc phòng cho Ukraine, đánh dấu lần đầu tiên chính quyền Trump phê duyệt viện trợ quân sự mới kể từ khi tái nhiệm.
Ý nghĩa chiến lược và kinh tế
Thỏa thuận này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn có ý nghĩa chiến lược sâu sắc:
- Giảm phụ thuộc vào Trung Quốc: Việc tiếp cận các nguồn khoáng sản quan trọng từ Ukraine giúp Mỹ giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc trong chuỗi cung ứng công nghệ cao
- Tăng cường vị thế địa chính trị: Thỏa thuận củng cố mối quan hệ Mỹ-Ukraine, tạo động lực cho các quốc gia khác trong việc hỗ trợ Ukraine và đối phó với ảnh hưởng của Nga.
- Thúc đẩy tái thiết Ukraine: Nguồn vốn từ Quỹ Đầu tư Tái thiết sẽ hỗ trợ Ukraine trong việc phục hồi kinh tế và cơ sở hạ tầng sau chiến tranh.
Phản ứng và triển vọng
Thỏa thuận đã nhận được sự ủng hộ từ cả hai phía, với kỳ vọng sẽ mở ra chương mới trong quan hệ song phương. Tuy nhiên, vẫn còn những thách thức, như việc đảm bảo an ninh cho các dự án khai thác và sự cần thiết của việc phê chuẩn từ quốc hội Ukraine.
Trong bối cảnh địa chính trị phức tạp, thỏa thuận khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine được xem là bước đi chiến lược, không chỉ hỗ trợ tái thiết Ukraine mà còn củng cố vị thế của Mỹ trong khu vực và trên toàn cầu.