Ngày 9/5/2025, Tổng thống Donald Trump bất ngờ tuyên bố sẽ giảm thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc từ mức kỷ lục 145% xuống còn 80%, nhằm hạ nhiệt căng thẳng thương mại trước cuộc gặp cấp cao giữa hai nước tại Thụy Sĩ. Đây là dấu hiệu rõ ràng đầu tiên cho thấy Washington sẵn sàng điều chỉnh lập trường cứng rắn trong cuộc chiến thương mại kéo dài suốt từ đầu năm đến nay.
Tín hiệu hòa dịu trước đàm phán
Trong bài đăng trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump viết rằng mức thuế 80% là “hợp lý” và kêu gọi Trung Quốc mở cửa thị trường cho hàng hóa Mỹ. Ông nhấn mạnh: “Các thị trường đóng cửa không còn phù hợp nữa” và cho rằng việc giảm thuế sẽ mang lại lợi ích cho cả hai bên.
Động thái này diễn ra ngay trước cuộc gặp cuối tuần giữa Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, Đại diện Thương mại Jamieson Greer và Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong tại Geneva — cuộc đối thoại cấp cao đầu tiên kể từ khi Mỹ áp thuế 145% vào tháng 4.
Tác động của thuế quan lên thương mại song phương
Theo dữ liệu mới nhất, xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ trong tháng 4 đã giảm 17,6%, trong khi tổng xuất khẩu vẫn tăng 8,1% nhờ thị trường Đông Nam Á. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo tác động đầy đủ của thuế quan có thể chưa được phản ánh hết trong các số liệu hiện tại.
Về phía Mỹ, các doanh nghiệp và người tiêu dùng đã cảm nhận rõ áp lực từ giá cả tăng cao và nguồn cung gián đoạn. Nhiều nhà bán lẻ lớn đã cảnh báo Nhà Trắng rằng việc duy trì mức thuế cao sẽ dẫn đến thiếu hụt hàng hóa và lạm phát leo thang.
Trung Quốc phản ứng thận trọng
Phía Trung Quốc vẫn giữ thái độ dè dặt. Phó Thủ tướng Hà Lập Phong cho biết Bắc Kinh sẵn sàng đàm phán nhưng yêu cầu Mỹ phải dỡ bỏ các biện pháp “đe dọa” và tạo điều kiện cho đối thoại thực chất. Trung Quốc cũng đã áp thuế trả đũa lên đến 125% đối với hàng hóa Mỹ và hạn chế xuất khẩu đất hiếm — nguyên liệu quan trọng trong nhiều ngành công nghiệp.
Phân tích: Trump đang tìm “lối thoát” chiến lược?
Việc ông Trump đề xuất giảm thuế quan có thể phản ánh áp lực trong nước về kinh tế và chính trị. Trong khi chính quyền vẫn theo đuổi mục tiêu tăng thu ngân sách từ thuế để bù đắp cho các khoản cắt giảm thuế nội địa, thì thực tế cho thấy mức thuế 145% là không bền vững và đang gây tổn hại cho cả hai nền kinh tế.
Tuy nhiên, việc giảm thuế xuống 80% vẫn là mức cao và có thể được sử dụng như một công cụ đàm phán để buộc Trung Quốc nhượng bộ trong các lĩnh vực như tiếp cận thị trường và sở hữu trí tuệ. Cuộc gặp tại Geneva sẽ là phép thử quan trọng cho khả năng hai bên tìm được tiếng nói chung sau nhiều tháng căng thẳng leo thang.