Trong năm 2025, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã áp đặt mức thuế 25% đối với ô tô và linh kiện ô tô, cùng với 24% đối với các mặt hàng khác nhập khẩu từ Nhật Bản. Động thái này đã gây ra cú sốc lớn cho nền kinh tế Nhật Bản, vốn phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu. Chỉ số chứng khoán Nikkei 225 đã giảm 7,8% vào ngày 7 tháng 4, đánh dấu mức giảm trong ngày lớn thứ ba trong lịch sử của chỉ số này.
Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba đã bày tỏ sự thất vọng sâu sắc và cho rằng các mức thuế này là “khó hiểu” khi xét đến mức độ đầu tư của Nhật Bản vào Hoa Kỳ. Mặc dù đã có các cuộc đàm phán, nhưng Mỹ vẫn từ chối miễn trừ thuế cho Nhật Bản.
Dự báo tăng trưởng kinh tế bị cắt giảm
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế của Nhật Bản xuống còn 0,6% cho năm 2025 và 2026, giảm 0,5 điểm phần trăm so với dự báo trước đó. Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) cũng đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 xuống còn 0,5%, từ mức 1,1% trước đó. Lạm phát dự kiến sẽ giảm xuống dưới mục tiêu 2%, đạt 1,7% vào năm 2026.
Tác động đến doanh nghiệp và người tiêu dùng
Toyota, một trong những nhà xuất khẩu lớn nhất của Nhật Bản, dự báo lợi nhuận hoạt động sẽ giảm 21% trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3 năm 2026, chủ yếu do tác động của thuế quan từ Mỹ. Lợi nhuận dự kiến đạt 3,8 nghìn tỷ yên (26 tỷ USD), giảm từ 4,8 nghìn tỷ yên.
Trong khi đó, tiền lương thực tế tại Nhật Bản đã giảm 2,1% trong tháng 3 năm 2025 so với cùng kỳ năm trước, đánh dấu tháng giảm thứ ba liên tiếp. Lạm phát, chủ yếu do giá thực phẩm tăng, vẫn ở mức cao 4,2%.
Chính sách tiền tệ và triển vọng tương lai
Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã giữ nguyên lãi suất ở mức 0,5% trong cuộc họp tháng 3 năm 2025, do lo ngại về tác động của các chính sách thuế quan từ Mỹ và sự không chắc chắn trong kinh tế toàn cầu. Thống đốc BOJ Kazuo Ueda cho biết, mặc dù có một số dấu hiệu tích cực như tăng trưởng tiền lương và tiêu dùng, nhưng vẫn cần thận trọng trong việc điều chỉnh chính sách tiền tệ.
Bình luận
Nhật Bản đang đứng trước thách thức lớn khi phải cân bằng giữa việc duy trì mối quan hệ với Mỹ và đối phó với các chính sách thương mại bảo hộ. Việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và thúc đẩy tiêu dùng nội địa sẽ là chìa khóa để giảm thiểu tác động tiêu cực từ bên ngoài. Chính phủ và doanh nghiệp Nhật Bản cần có chiến lược dài hạn để thích ứng với môi trường thương mại toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng.