Ngày 6/5/2025, chính phủ Ả Rập Xê Út thông báo đang chuẩn bị ký kết một biên bản ghi nhớ (MoU) với Hoa Kỳ về hợp tác trong lĩnh vực khai thác và chế biến khoáng sản. Thỏa thuận này sẽ được đàm phán bởi Bộ Công nghiệp và Tài nguyên Khoáng sản Ả Rập Xê Út và Bộ Năng lượng Hoa Kỳ, dự kiến sẽ được ký kết trong chuyến thăm sắp tới của Tổng thống Donald Trump đến Riyadh.
Mục tiêu: Đa dạng hóa kinh tế và củng cố chuỗi cung ứng khoáng sản
Thỏa thuận này nằm trong khuôn khổ chương trình “Tầm nhìn 2030” của Ả Rập Xê Út, nhằm giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ và phát triển các ngành công nghiệp mới, đặc biệt là khai thác và chế biến khoáng sản như vàng, phốt phát, bauxite và đất hiếm. Năm 2024, Ả Rập Xê Út đã nâng ước tính giá trị trữ lượng khoáng sản của mình lên 2,5 nghìn tỷ USD, chủ yếu nhờ vào việc bổ sung các mỏ đất hiếm.
Hợp tác công nghệ và phát triển chuỗi cung ứng
Thỏa thuận hợp tác giữa hai nước dự kiến sẽ tập trung vào việc chuyển giao công nghệ khai thác hiện đại, hợp tác trong thăm dò và phát triển các mỏ khoáng sản, cũng như xây dựng các trung tâm chế biến khoáng sản tại Ả Rập Xê Út để phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Điều này sẽ giúp Hoa Kỳ đa dạng hóa nguồn cung khoáng sản quan trọng, giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc, đồng thời hỗ trợ Ả Rập Xê Út phát triển ngành công nghiệp chế biến khoáng sản và tạo ra giá trị gia tăng cho nền kinh tế.
Vai trò của Ma’aden và các đối tác quốc tế
Công ty khai thác khoáng sản quốc gia Ma’aden của Ả Rập Xê Út đang xem xét hợp tác với các công ty quốc tế, bao gồm MP Materials (Hoa Kỳ), Shenghe Resources (Trung Quốc), Lynas Rare Earths (Úc) và Neo Performance Materials (Canada), để phát triển các dự án chế biến đất hiếm trong nước. Ngoài ra, liên doanh Manara Minerals giữa Ma’aden và Quỹ Đầu tư Công Ả Rập Xê Út đã đầu tư vào các dự án khai thác khoáng sản ở nước ngoài, bao gồm việc mua 10% cổ phần của Vale Base Metals (Brazil) vào năm 2023.
Bình luận: Tác động đến thị trường và địa chính trị
Việc Hoa Kỳ và Ả Rập Xê Út hợp tác trong lĩnh vực khai thác khoáng sản đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong chiến lược đảm bảo nguồn cung khoáng sản quan trọng cho các ngành công nghiệp công nghệ cao và năng lượng tái tạo. Đồng thời, điều này cũng phản ánh sự chuyển dịch trong quan hệ địa chính trị, khi các quốc gia tìm cách giảm sự phụ thuộc vào các nguồn cung truyền thống và xây dựng các chuỗi cung ứng bền vững hơn.
Thỏa thuận này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho cả hai quốc gia mà còn góp phần định hình lại bản đồ địa chính trị của ngành công nghiệp khai thác khoáng sản toàn cầu trong những năm tới.